Sociale ethiek (B-KUL-S0C13A)
Doelstellingen
Bij het voltooien van dit opleidingsonderdeel hebben de studenten de volgende leerresultaten bereikt:
- De student heeft inzicht in de belangrijkste ethische theorieën over wat mensen aan elkaar verschuldigd zijn, met grote nadruk op theorieën van rechtvaardigheid.
- De student begrijpt de werking van 'morele sentimenten' als altruïsme, reciprociteit, loyauteit en vertrouwen.
- De student heeft een adequaat beeld van economische, sociologische en psychologische mensbeelden en de manier waarop die in instituties worden belichaamd.
- De student heeft inzicht in de complexiteit van geven en helpen.
- De student kan ethisch argumenteren over morele dilemma's en actuele kwesties.
- De student kan een ethisch gefundeerd standpunt innemen in discussies over wenselijk gedrag.
Deze doelstellingen worden bij de start van de colleges aan de studenten gecommuniceerd.
Begintermen
Er is geen specifieke voorkennis vereist voor dit opleidingsonderdeel.
Plaats in het onderwijsaanbod
- Bachelor in de wijsbegeerte: ethiek (verkort programma van 62 sp.) (geen nieuwe inschrijvingen vanaf 2023-2024) (Leuven) 62 sp.
- Bachelor in de taal- en regiostudies: arabistiek en islamkunde (Leuven) (Module religie en filosofie) 180 sp.
- Schakelprogramma: Master in het sociaal werk en sociaal beleid (voor bachelors in het sociaal werk) (Leuven) 60 sp.
- Bachelor in de toegepaste economische wetenschappen (Leuven) 180 sp.
- Bachelor in de toegepaste economische wetenschappen (Leuven) (Major 2: Filosofische en ethische reflectie) 180 sp.
- Schakelprogramma: Master in het sociaal werk en sociaal beleid (Leuven e.a.) 66 sp.
- Microcredential filosofische propedeuse (Leuven) 50 sp.
- Bachelor in de wijsbegeerte (Leuven) 180 sp.
- Bachelor in de wijsbegeerte (Leuven) (Optie Liberal Arts met taaltraject Duits) 180 sp.
- Bachelor in de wijsbegeerte (Leuven) (Optie Liberal Arts met taaltraject Frans) 180 sp.
- Postgraduaat in de toegepaste ethiek (Leuven) (Track economie) 35 sp.
- Postgraduaat in de toegepaste ethiek (Leuven) (Track politiek en recht) 35 sp.
Onderwijsleeractiviteiten
4 sp. Sociale ethiek (B-KUL-S0C13a)
Inhoud
Centraal in de cursus staat 'de kunst van het geven'. Inspiratiebron hierbij is de theorie van Marcel Mauss en aristotelische analyse van de philia (vriendschap of burgerzin). We tekenen een soort conceptuele kaart van cruciale morele motivaties en psychologische mechanismen. Komen onder meer aan bod: reciprociteit, vertrouwen, rechtvaardigheid, liefde, medelijden, solidariteit, verzekering, zelfopoffering, afgunst, jaloezie en diverse vormen en gradaties van egoïsme en altruïsme. Deze theorieën worden ook toegepast op de vraag naar de organisatie van de maatschappelijke solidariteit. Naast meer beschrijvende delen komen dus ook expliciet normatieve vragen aan bod.
De theorie van de gift wordt ingebed in de filosofie van het geld en in een theorie van rechtvaardigheid. We bespreken welke dingen beter niet te koop kunnen zijn, het basisinkomen, de ethische achtergronden van de sociale zekerheid en de vraag of managers hun hoge beloningen verdienen. Indien mogelijk besteed ik ook een les aan de problematiek van open grenzen en aan de ethiek van migratiebeleid.
Studiemateriaal
Om deze leeractiviteit vorm te geven wordt er met volgend studiemateriaal gewerkt:
- Handboek: Vandevelde, A. (2017). Het Geweld van Geld. Leuven: Lannoo Campus.
- Powerpoint-presentaties en aanvullende literatuur worden via Toledo ter beschikking gesteld.
Alle informatie over cursus en examen wordt meegedeeld tijdens het eerste hoorcollege en wordt bekend gemaakt via Toledo.
Toelichting werkvorm
Wekelijks hoorcollege. De hoorcolleges zijn interactief. De studenten worden gestimuleerd om kritisch mee te reflecteren over de thematiek in kwestie.
Evaluatieactiviteiten
Evaluatie: Sociale ethiek (B-KUL-S2C13a)
Toelichting
Examenkenmerken
Op het examen worden drie vragen gesteld. Men mag die schriftelijk voorbereiden gedurende ongeveer een uur. De vragen peilen naar inzicht in de leerstof. De docent leest de schriftelijke voorbereiding en stelt daar nog enkele vraagjes bij. Creativiteit vanwege de studenten om eigen voorbeelden of toepassingen te verzinnen en kritisch denkvermogen wordt gewaardeerd.
Bepaling eindresultaat
Het opleidingsonderdeel wordt beoordeeld door de docent, zoals meegedeeld via Toledo en de examenregeling. Het resultaat wordt berekend en uitgedrukt met een geheel getal op 20.
Herkansen
De evaluatiekenmerken en de bepaling van het eindresultaat van de tweede examenkans zijn identiek aan die van de eerste examenkans zoals hierboven beschreven.
Toelichting bij herkansen
Zie ‘Toelichting’ onder ‘Evaluatieactiviteiten’ voor bijkomende informatie i.v.m. de tweede examenkans.